مدت زمانِ زیادی از سفر اخیر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به منطقه خاورمیانه (به طور خاص اراضی اشغالی، کرانه باختری و عربستان سعودی) نمی‌گذرد با این حال همچنان، تفاسیر و تحلیل‌های مختلفی در مورد ابعاد گوناگون این سفر ارائه می‌شود. در این راستا، شمار قابل توجهی از تحلیلگران به بررسی این موضوع می‌پردازند که تا چه اندازه دستورکارهای سفر بایدن با محوریت رویه‌های ضدایرانی، رنگ واقعیت به خود گرفته‌اند و یا حداقل، به پیش برده شده‌اند.

در این میان به طور خاص به یکی از موضوعات مهمِ مورد تاکید بایدن در جریان سفرش به خاورمیانه که البته با حمایت جدی صهیونیست‌ها نیز همراه بوده یعنی ایجاد ناتوی خاورمیانه و یا ائتلاف عربی-اسرائیلی با هدف تقابل با ایران پرداخته می‌شود. طرح و برنامه‌ای که قبل از انجام گرفتنِ سفر منطقه‌ای بایدن، به طور خاص صهیونیست‌ها امید فراوانی جهت محقق شدن آن و متعاقباً منزوی شدن کشورمان و البته تقویت موضع منطقه‌ای و بین المللی خود داشتند.

با این حال، پس از سفر بایدن به منطقه، تا حد زیادی این امیدها بر باد رفت و مشخص شد که پیشبرد طرح‌های اینچنینی از جانب محور اسرائیل و آمریکا، با موانع و چالش‌های بیشماری رو به رو است و اساساً تحقق آن‌ها به سادگی صورت نخواهد گرفت. در این راستا، به طور ویژه می‌توان سه دلیل اساسی و بنیادین را در پاسخ به این سؤال که چرا طرح ناتوی خاورمیانه یا ائتلاف عربی-اسرائیلی با شکست رو به رو شده، ارائه کرد.

1 - اعراب و بی اعتمادی به آمریکا و رژیم صهیونیستی

یکی از دلایل اولیه به شکست انجامیدنِ تلاش‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی جهت پیشبرد دستورکار ایجاد ناتوی خاورمیانه، بی اعتمادی شدید کشورهای عربی نسبت به مخصوصاً آمریکا بوده است. در واقع، اعراب به طور خاص در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ به خوبی به این نکته رسیده‌اند که در شرایطی که کاخ سفید به دنبال به اوج رساندن تنش‌ها با تهران است، این کشورهای عربی خواهند بود که قربانی جاه طلبی‌های واشینگتن خواهند بود و اساساً آمریکا به کشورهای عربی در رقابت‌هایش با ایران، به مثابه گوشت دمِ توپ می‌نگرد.

از این رو، آن‌ها با درک موقعیت راهبردی و قدرت منطقه‌ای ایران، گام‌های واقع بینانه ای را برداشته‌اند و خواستار عادی سازی روابط با تهران هستند. در این راستا شاهد بودیم که در همان ابتدای سفر منطقه‌ای بایدن، دولت امارات از عزم خود جهت فعال سازی مجدد سفارتخانه‌اش در تهران و اعزام سفیر به این کشور خبر داد و البته اردن و مصر نیز در موضع گیری‌های جداگانه‌ای اعلام کردند که کاملاً به دنبال گسترش روابط خود با ایران هستند و این کشور را به مثابه تهدیدی علیه امنیت ملی خود در نظر نمی‌گیرند. در این راستا، اعراب عملاً این پیام را به دولت آمریکا و رزیم صهیونیستی رساندند که بنا ندارند به خاطرِ جاه طلبی‌های آن‌ها، بهایی سنگین را به واسطه بازی در زمین تحرکاتِ ضدایرانی بپردازند.

2 - مُرده زاده شدنِ طرح ناتوی خاورمیانه

یکی دیگر از دلایل شکست آمریکا و رژیم صهیونیستی در پیشبرد طرح ناتوی خاورمیانه این بود که اساساً اعضایی که واشینگتن برای یکچنین اتحادی در نظر گرفته است، تا حد زیادی از حیث جهان‌بینی، در چهارچوب‌های فکری نامتقارنی قرار دارند. در این راستا، مثلاً کشورهایی نظیر قطر و عمان و عراق و سوریه و حتی لبنان با ایران روابط حسنه‌ای دارند و بازیگرانی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز در حال انجام رایزنی‌ها و مذاکرات تنش زدایی با تهران هستند.

از این رو، اگر قرار باشد طرح ناتوی خاورمیانه با حضور کشورهای عربی، اسرائیل و با مهندسی آمریکا، جنبه عملیاتی به خود بگیرد، این بدان معناست که اساساً کشورهای منطقه باید وارد سازوکاری علیه ایران شوند که با تلاش‌های جاری و فعلی آن‌ها در تنش زدایی و بهبود روابط با ایران در تضاد است. از این رو، ابتکارات آمریکا و رژیم صهیونیستی در مورد ارائه طرح ناتوی خاورمیانه به کشورهای مطنقه در واقع شبیه به جنینی بوده که از همان ابتدا مُرده زاده شده است.

3 - اتخاذ عملگرایی از سوی کشورهای عربی

در نهایت باید گفت دلیل دیگری که موجب شده تا طرح ناتوی خاورمیانه از شانس چندانی جهت موفقیت در منطقه برخوردار نباشد این است که اساساً کشورهای عربی با اتحاذ نوعی عملگرایی، مناسباتشان را با آمریکا و رژیم صهیونیستی تنظیم می‌کنند. در این چهارچوب، آن‌ها نَه به واسطه دستوراتی که از واشینگتن یا تل آویو می‌رسد، بلکه بر اساس منافع خود دستورکارهایی نظیر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را در پیش گرفته‌اند و اساساً وقتی از این منظر به ماجرا بنگریم، این اقدام آن‌ها (عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل) لزوماً به معنای دشمنی با تهران نیست.

در واقع این رویکردِ اعراب نمودی عینی از اتخاذِ سیاست‌های هیبریدی است که در شرایط فعلی در منطقه خاورمیانه حاکم شده و در قالب آن بازیگران مختلف متناسب با منافعشان، وارد اتحادها و ائتلاف‌هایی ولو به صورت موقت می‌شوند. از این منظر، اعراب به هیچ عنوان در شرایط کنونی، درگیری با ایران را که نَه آن‌ها را تهدید کرده و نَه حامل خطری برای آن‌ها است، ضروری نمی‌بینند و قصد ندارند در زمینی بازی کنند که مهره‌های آن را طرف‌های آمریکایی و اسرائیلی می‌چینند.

ادامه از صفحه یک:

قرار است با حضور مسئولان در مکان وقوع بحران چه کند. شاید هم این‌گونه باشد که مسئولان تا پیش از وقوع یک بحران آن را جدی نمی‌گیرند یا امکان پایین‌آوردن ریسک در مناطقی را که احتمال بحران در آن وجود دارد، ندارند. مسئله دیگر این است که در عکس‌های منتشر شده، مسئولان اغلب با کت و شلوار به مناطق سیل زده آمده‌اند. حتی لباس یکی از این افراد، از برند مشهور و گران‌قیمت «هاکوپیان» و مدل «بیزینس» محصولی با پارچه ایتالیایی است که با مراجعه به سایت این برند، متوجه قیمت 12.5 میلیون تومانی آن می‌شویم. آیا مسئولان واقعاً امکان تهیه لباس مناسب نداشتند تا این چنین خود را سوژه کاربران شبکه‌های اجتماعی نکنند. ضمن اینکه اکنون یک مشکل به بقیه مشکلات اضافه می‌شود وقتی برای یک سیل ده سانتیمتری لباس و چکمه نداریم و مسئولان مجبورند با کت و شلوار و کفش کتانی و چرمی به دل سیل بزنند، اگر خدای نکرده زلزله‌ای در تهران بیاید چه کنیم! بدون آموزش مسئولان حتی در استفاده از البسه مناسب و نداشتن تجهیزات و بیمارستان، فقط با کت و شلوار چه میشه کرد!

• حضور مسئولان در مرکز شهر

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که اکنون مطرح می‌شود این است که چرا مسئولان دوست دارند جزء اولین نفرات در صحنه حادثه حاضر شوند؟ شاید بتوان حجم انبوه مدیران در مناطق بحران‌زده را می‌توان این‌گونه توصیف کرد که این مسئولان سعی دارند خود را از مسببان آن واقعه جدا کنند و به جای پاسخ گویی در جایگاه سؤال کننده درباره علل وقوع بحران قرار بگیرند. حتی برخی مسئولان پا را فراتر گذاشته از این حادثه‌ها در صدد بهره برداری تبلیغاتی هستند. مثلاً انتقادات زمانی به مسئولان حاضر در صحنه به ویژه آقای زاکانی شدت گرفت که او دست به رفتاری عجیب زد. نزدیکان زاکانی عکسی از او منتشر کردند که نشان می‌داد او با لباس و کفش‌های گلی در حال ورود به جلسه ستاد اربعین است. بسیاری در توییتر این تصاویر را نمونه واقعی رفتار پوپولیستی توصیف کردند. برخی هم یادآور شدند که زاکانی حتی برای این کار خود حاضر است یک ساختمان رسمی اداری را با کفش‌های گلی، کثیف کند و مسئول نظافت آن ساختمان را به‌زحمت بیندازد تا به هدف تبلیغاتی خود دست یابد. شاید این گونه رفتارها را بتوان نشانی از تدلیس دانست. تدلیس باعث می‌شود فرد مسئول نخواهد از قافله مدیران حاضر در بحران عقب بماند یا حتی ترجیح دهد با غم مردم عکس یادگاری بگیرد یا با همان ظاهر گلی در جلسات دیگری که دارد حاضر شود تا نشان دهد از دل عملیات بیرون آمده است.

• عکس چاره کار نیست

شاید هدف اصلی نمایندگان از چنین اقداماتی تنها جلب رضایت عمومی است و آنان تلاش می‌کنند که نشان دهند به فکر مردم‌اند. البته در بخشی از باور عمومی شاید چنین رفتارهایی طرفدار داشته باشد اما تجربه بحران‌های گذشته به خوبی نشان داده که شیوه رفتار مسئولان در زمان بحران با خواست عمومی یکی نیست. درست است که جدا نبودن از مردم، با آنها و در کنارشان بودن و برای مردم کار کردن حلقه حفظ انقلاب است اما مردم دوست ندارد نمایندگان برای جلب نظر آنها به چنین کارهایی دست بزنند. آنچه می‌تواند یک مسئول را «مردمی» کند، عملکرد درست و بجا در زمان بحران است نه حضور در صحنه بحران. مردم از نمایندگان قانونگذاری صحیح و اصولی و تضمین کننده منافع عمومی و نظارت دقیق براجرا را می‌خواهند. اکنون نمایندگان و مسئولان عالی رتبه به جای حضور در محل بحران باید پاسخ دهند چرا قانون هوای پاک و پیشگیری از سیل و زلزله و طوفان و گرد وخاک که مجلس تصویب کرده، اجرا نمی‌شود؟! چه سود که امروز بعد از حادثه امام زاده داود و بقیه موارد مشابه وزیر کشور، استاندار و شهردار جلسه بحران داشتند! مدیریت این بحران سال گذشته باید صورت می‌گرفت! اکنون باید جلسه امداد و نجات تشکیل شود!

ایسنا: سخنگوی وزارت امور خارجه چین تاکید کرد که کشورش آمادگی دارد با تشریک مساعی بی‌وقفه با طرف ایرانی، پیشرفت جدید را در مشارکت راهبردی چین و ایران به دست بیاورد. هوآ چوینینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین با اشاره به مکالمه تلفنی ‌ شی جین پینگ، رییس جمهور چین با رییس جمهور کشورمان در توییتی نوشت: چین و ایران ضمن تقویت همدلی و همکاری، از حقوق و منافع عادلانه کشورهای درحال توسعه دفاع کردند. چین آمادگی دارد با تشریک مساعی با طرف ایرانی بی وقفه پیشرفت جدید را درمشارکت راهبردی چین و ایران به دست بیاورند و از انصاف و عدالت بین‌المللی صیانت کنند.

خانه ملت: داوود منظور رییس سازمان مالیاتی کشور، وضعیت اخذ مالیات از خودروها و خانه‌های لوکس کشور را در سال ۱۴۰۰ تشریح کرد. داوود منظور درباره وضعیت دریافت مالیات از خودروها و خانه‌های لوکس گفت: در خصوص خانه‌ها و خودروهای لوکس مشمول مالیات، اعتراضی وجود ندارد، یعنی مواردی که توسط سازمان امور مالیاتی شناسایی و بحث مالیات به مالکان آنها اعلام شده، برایشان برگه مطالبه صادر شده است. معاون وزیر اقتصادی دولت سیزدهم درباره مجموع مالیات خودرو و خانه‌های لوکس افزود: مجموع مالیات خانه‌های لوکس حدود ۴۰۰ میلیارد تومان و مجموع مالیات برای خودروهای لوکس حدود ۸۰۰ میلیارد تومان در سال 1400 است.

فارس: مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تکرار موضع اخیرش درباره احیای برجام تاکید کرد که اکنون زمان تصمیم‌گیری است. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طی پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر خواستار استفاده از فرصت کنونی برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شد. وی نوشت: اکنون باید تصمیماتی گرفته شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای موفقیت و آزاد کردن پتانسیل بزرگ اجرای کامل این توافق استفاده شود. بورل هفته گذشته نیز در یک یادداشت در روزنامه فایننشال تایمز توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را یک دستاورد دیپلماتیک برجسته توصیف و تاکید کرد: اگر می‌خواهیم توافق هسته‌ای را حفظ کنیم، اکنون زمان تصمیم‌گیری است.

در حالی که فعالیت‌های تلفنی طرف‌های آمریکایی زیاد شده بعد از گفت و گوی آمریکایی‌ها با چین حالا خبر از گفت و گوی وزرای امورخارجه آمریکا و روسیه می‌رسد.

وزیر امور خارجه آمریکا به همتای روس خود در خصوص هرگونه الحاق اراضی اوکراین هشدار داد و تاکید کرد که جامعه بین‌الملل و ایالات متحده این رویکرد را برنخواهد تافت.

این هشدار بخشی از گفتگوی تلفنی آنتونی بلینکن و سرگئی لاروف بود که بخش عمده آن به جنگ در اوکراین اختصاص داشت.

دو طرف از فرصت فراهم شده در این گفتگو که نخستین نمونه از نوع خود پس از تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین در ۲۴ فوریه گذشته محسوب می‌شود، برای انتقال پیام‌هایی به مخاطب خود استفاده کردند.

آنتونی بلینکن به ویژه ضمن تاکید بر اهمیت حفظ تمامیت ارضی اوکراین به سرگئی لاوروف هشدار داد که جهان «هرگز» الحاق سرزمین‌های اوکراین را به رسمیت نمی‌شناسد.

وزیر امور خارجه ایالات متحده همچنین از مسکو خواست تا پیشنهاد واشنگتن برای آزادی شهروندان بازداشت شده آمریکایی در روسیه را پیذیرد.

این درخواست در حالی مطرح می‌شود که برخی منابع خبری و رسانه‌ها در ایالات متحده پیش‌تر از احتمال معاوضه شهروندان بازداشت شده آمریکایی در روسیه با یک شهروند روس که به اتهام دلالی و قاچاق اسلحه در آمریکا به ۲۵ سال زندان محکوم شده، خبر داده بودند.

بلینکن سپس ضمن «صریح و رُک» خواندن گفتگوی تلفنی خود با سرگئی لاوروف تصریح کرد: از کرملین خواستم پیشنهادهای قابل توجهی که ما به آنها ارائه کردیم را بپذیرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایالات متحده در این خصوص تاکید کرد: «برای روس‌ها بسیار مهم بود که مستقیماً از ما بشنوند که این امر (الحاق سرزمین‌های اوکراین) پذیرفته نمی‌شود و نه تنها پذیرفته نمی‌شود، بلکه هزینه‌های بسیار زیاد و قابل توجهی به روسیه تحمیل می‌کند».

این مقام آمریکایی همچنین گفت که روسیه در حال تدارک «رفراندم های تقلبی» است تا «به دروغ نشان دهد» مردم ساکن در سرزمین‌های اشغال شده اوکراین «به دنبال این هستند که بخشی از روسیه باشند.»

بخش دیگری از هشدارهای آنتونی بلینکن به همتای روس خود آنگونه که در رسانه‌های آمریکایی منعکس شده به رعایت توافق اخیر در خصوص تعهد برای آزاد کردن حمل و صادرات گندم و غلات از بنادر اوکراین اختصاص داشته است.

این توافق به تازگی میان دو طرف دخیل در جنگ اوکراین و با میانجی‌گری ترکیه و سازمان ملل متحد حاصل شده بود.

از سوی دیگر وزارت امور خارجه روسیه نیز به گفتگوی تلفنی جمعه شب میان آنتونی بلینکن و سرگئی لاوروف واکنش نشان داد و تاکید کرد که دو طرف «دیدگاه‌های خود را در باره مشکلات موجود در روابط دوجانبه که به شدت نیاز به عادی سازی دارد، مبادله کردند.»

بر اساس بیانیه وزارت خارجه روسیه، آقای لاوروف همچنین در این گفتگو ادامه تحویل و ارسال کمک‌های تسلیحاتی آمریکا و ناتو به اوکراین و گردان‌های ملی‌گرا این کشور را که به گفته وی علیه مردم غیرنظامی استفاده می‌شود و سبب طولانی‌تر شدن نبردها و افزایش شمار قربانیان خواهد شد، محکوم کرد.

این در حالی است که چندی قبل سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن به صراحت به مسکو اعلام کرده است که خواهان برقراری گفتگوی تلفنی میان آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف همتای روسی وی است.

ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به وقت محلی گفت: ما ابراز علاقه کرده و به روسیه با صراحت اعلام کرده‌ایم به دنبال گفتگو میان بلینکن و لاوروف هستیم.

این مقام آمریکایی اضافه کرد: ما پیش از سخنان روز گذشته وزیر خارجه آمریکا، با همتایان روسی تماس گرفتیم تا درخواست تماس را ارائه کنیم.

 ند پرایس با بیان اینکه دولت روسیه درخواست گفتگوی تلفنی را اذعان کرد، ادامه داد که ما به ارتباطات ادامه داده‌ایم.

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد، واشنگتن به طور رسمی درباره تماس تلفنی آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا با سرگئی لاوروف همتای روس خود با مسکو تماس نگرفته است.

جالب اینکه یک سخنگوی وزارت خارجه روسیه به تاس گفت: در این خصوص هیچ درخواستی از سوی آمریکا دریافت نشده و تنها گزارش رسانه‌ها در این باره منتشر شده است. ما به جای دیپلماسی رسانه‌ای، بر روش‌های رسمی دیپلماتیک تکیه می‌کنیم.

بلینکن روز چهارشنبه به وقت محلی اعلام کرد که برای نخستین بار پس از جنگ اوکراین در چند روز آینده با لاوروف گفت‌وگو خواهد کرد.

وی افزود، مساله آمریکایی‌های بازداشت شده و توافق غلات را با وزیر خارجه روسیه مطرح خواهد کرد.

وی با بیان اینکه در این گفت‌وگو مساله بازداشت شهروندان آمریکایی از جمله بریتنی گرایندر و پال ویلان را مطرح خواهد کرد، گفت که در ارتباط با این افراد پیشنهاد قابل توجه و اساسی به روسیه ارائه کرده است و با لاوروف در خصوص این پیشنهاد گفت‌وگو خواهد کرد.